Słownik pojęć i wyrażeń stosowanych w medycynie chińskiej

Jest to słownik minimum pozwalający zrozumieć terminy i pojęcie stosowane w pracach zamieszczonych na naszej stronie. Nie jest naszym zamiarem przedstawianie ich w wyczerpujący sposób a jedynie zasygnalizowanie. Myślimy, że stopniowo przybędzie prac mających wspomniane cechy.

Postanowiliśmy ujednolicić nazewnictwo, pisownię oraz definicje wprowadzanych pojęć. W medycynie chińskiej narządy traktuje się w inny sposób niż ich odpowiedniki anatomiczne, dlatego dla odróżnienia piszemy je z dużej litery. Wówczas zrozumiałym staje się, że omawiany przez nas narząd rozpatrujemy jako jego funkcjonalny i anatomiczny ekwiwalent.

Ogólne:

Zang Fu - organ - termin, który jest używany do opisywania wnętrzności lub trzewi. Patrz wnętrzności i trzewia.

Wnętrzności i trzewia - bowels and viscera - zang fu - narządy klatki piersiowej i brzucha. Pięć trzewi to serce, płuca, śledziona, wątroba i nerki. Osierdzie jest uważane za szóste trzewie w teorii kanałów. Sześć wnętrzności (stanowiących parę z odpowiednimi trzewiami poprzez funkcjonalne pokrewieństwo) to żołądek, jelito cienkie, jelito grube, pęcherz moczowy, pęcherzyk żółciowy i potrójny ogrzewacz. Funkcją trzewi jest produkcja i magazynowanie esencji, podczas gdy funkcją wnętrzności jest trawienie pożywienia i transportowanie odpadków. Elementary Questions przedstawia to w następujący sposób: "Te tak zwane pięć trzewi magazynuje podstawową qi (esencję qi - essential qi to podstawowe elementy ciała: krew, qi, płyny, esencja) i nie uwalnia odpadków. Tak więc one są pełne, ale nie mogą być wypełnione. Sześć wnętrzności przetwarza i wydala substancje, a nie magazynuje. Tak więc, one są wypełnione, ale nie pełne."

Chin: zang i fu, wywodzą się z zang, cang i fu bez znaczenia ciała, pierwotnie oznaczały centra zbioru ziarna, dawniej, zazwyczaj oznaczały magazyn, a później położenie zarządu (miejsce zarządu).

Zang - viscus - pięć trzewi (płuca, nerki, wątroba, serce i śledziona). Patrz wnętrzności i trzewia.

Chin: pierwotnie chiński ideogram był pisany jako cang, oznaczając magazyn, a później był odróżniany poprzez dodanie znaczenia ciała. 
Ang: viscus jest liczbą pojedynczą, viscera mnogą.

Fu - bowel - narządy wewnętrzne (żołądek, jelito cienkie i grube, pęcherz moczowy, pęcherzyk żółciowy i potrójny ogrzewacz). Patrz wnętrzności i trzewia.

Chin: fu, wywodzi się z fu, rezydencja, poprzez dodanie znaczenia ciała.

Jing Luo - channels and network vessels - ścieżki krwi i qi przenikające całe ciało, łączące wnętrzności i trzewia, kończyny i stawy. Kanały są głównymi ścieżkami qi i krwi, podczas gdy sieć naczyń to małe gałęzie zapewniające dostarczenie qi i krwi do wszystkich miejsc. Zakłócenia w kanałach są odzwierciedlone w nieprawidłowościach wzdłuż ich przebiegu. Akupunktura, akupresura oraz stawianie baniek są w dużym stopniu oparte na teorii kanałów i sieci naczyń. Patrz dwanaście kanałów, czternaście kanałów.

Xue Mai 

Ming Men - life gate - brama życia - fizjologicznie istniejąca, kwestionowana morfologicznie tożsamość. Termin "brama życia" po raz pierwszy pojawił się w The Inner Canon (nei jing), gdzie odnosił się do oczu. Odniesienie do "bramy życia" jako wewnętrznego narządu ciała, po raz pierwszy pojawiło się w The Classic of Difficult Issues (nan jing),które stwierdza " Dwie nerki, one nie są obie nerkami. Lewa jest nerką, a prawa jest bramą życia." Pytanie o bramę życia wywołało małą dyskusję aż do czasów Ming i Qing, kiedy to kilka różnych teorii zostało wysuniętych: 

1. obie nerki obejmują bramę życia;

2. przestrzeń pomiędzy nerkami jest bramą życia;

3. bramą życia jest qi poruszająca się pomiędzy nerkami;

4. bramą życia jest korzeń prawdziwej qi i miejsce ognia i wody;

5. bramą życia jest ogień wczesnego nieba lub prawdziwe yang całego ciała;

6. bramą życia jest brama narodzin, np. u kobiet BRAMA NARODZIN, u mężczyzn BRAMA ESENCJI.

Brama narodzin - birth gate - chan men: 1. DRZWI YIN 2. Szyjka macicy. The Wings to the Classified Canon (lei jing fu yiqiu zheng lu, san jiao bao luo ming men) stwierdza: "Na dnie macicy są drzwi, które u kobiety mogą być wyczute ręką. To jest to, co zazwyczaj jest zwane chan men.

Brama esencji - essence gate - jing guan: bariera, która reguluje wydzielanie nasienia. Chiński termin jing oznacza esencję i jej fizyczne odzwierciedlenie, nasienie. "Brama esencji" nie jest czysto definiowana, jako anatomiczna struktura. Zhang Jie-Bin (Ming, 1563-1640) opisuje " bramę, którą uważa się za otwartą na ejakulację", która jest teraz często zwana bramą esencji. Objawy, takie jak wypływ nasienia, wytrysk nasienia oraz przedwczesny wytrysk są atrybutami "braku bramy esencji" z powodu choroby nerek. Patrz BRAMA ŻYCIA.

Substancje:

Qi: 

1. Powietrze, gaz, para, powietrze wydechowe (np. ODBIJANIE SIĘ ZGNIŁĄ QI). 

2. Zapach. 

3. Aura. 

4. Siły otoczenia (np. ZIMNO, WILGOĆ, SUCHOŚĆ ITD). 

5. Natura (np. CZTERY QI). 

6. Wszystkie szczególne natury (np. YIN QI). 

7. Oddech (np. NIEDOBÓR QI i NIEDOBOROWA QI). 

8. Różne dynamiczne zjawiska ciała (np. ŹRÓDŁOWA QI, ODŻYWCZA QI, OBRONNA QI, QI WNĘTRZNOŚCI I TRZEWI, KANAŁ QI), które są opisane w terminach, przedstawiających funkcje: 

• Aktywność: Qi jest wysoką aktywnością; ludzie wzrastają i rozwijają się, zarówno wszystkie fizjologiczne czynności, jak i metabolizm są odbiciem aktywności qi. 

• Ogrzewanie: temperatura ludzkiego ciała i możliwość narządów i tkanek do spełniania ich funkcjonalnej czynności są zależne od ogrzewającego działania qi. 

• Obronność: Qi jest zewnętrzną obroną ciała i zapobiega wnikaniu zewnętrznych czynników. 

• Transformacja: produkcja krwi i płynów, dystrybucja płynów i przekształcanie płynów w pot i mocz są wynikiem transformacji qi. W tym pojęciu ukryty jest ruch lub zachowanie się qi. Qi zachowuje kierunek ku górze, w dół, do środka i na zewnątrz, transportując ze sobą krew i płyny. Kombinacje tych czterech ruchów objaśniają wszystkie ruchy w ciele. Patrz TRANSFORMACJA QI. 

• Panowanie: Bez względu na okoliczności, wylew krwi z naczyń jest zapobiegany przez hamującą funkcję Qi. Stąd mówi się o tym, że "Qi panuje nad krwią". Ta funkcja zapobiega również nadmiernej utracie płynów poprzez nadmierne pocenie i innych płynów oraz zapobiega nadmiernemu wydalaniu moczu. 

9. Siła. 

10. Złość. 

11. Choroba (np. syndrom LEG QI, MOUNTING QI) PLUM-PIT QI. 

12. Skrócenie dla chorób Qi (Pustka Qi, zastój Qi), jak pojawiające się w terminach ZABLOKOWANIE QI, ZASTÓJ QI, QI PŁODU, GUZ QI, KASZEL QI, NAGROMADZENIE QI, WYMIOTY QI. 

Chin.:

Nagromadzenie Qi - qi ji - qi accumulation

Nagromadzenie świadczy o dysharmonii dynamiki qi pochodzącej z lęku, zamyślenia, depresji lub złości. Nagromadzenie Qi jest charakteryzowane przez ucisk w klatce piersiowej, czkawkę oraz uczucie rozszerzenia w okolicy żeber i brzucha. Czasami jest to sporadyczne pojawianie się guzów (mas) i rozszerzającego się bólu nieumiejscowionego.

MED. Lecząc wątrobę i oczyszczając Qi używa się da qi qi tang (Wielki Odwar Siedmiu Qi) lub si ni san (Puder Przynoszący Ulgę w Depresji) oraz xiang fu zi (kłącze cibory), kłącze ostryżu, qing pi (suszona skórka niedojrzałych owoców mandarynki) oraz chen pi (dojrzałych owoców mandarynki).

ACU. Podstawowe leczenie prowadzone jest głównie na meridianach Watroby, Osierdzia, Pęcherzyka Żółciowego, GRP i punkty zgodności tylnej. Wybrane punkty W3 (tai chong), O6 (nei guan), Pż34 (yang ling quan), GRP6 (qi hai), GRP17 (shan zhong), Pm18 (gan shu), Pm17 (ge shu), Po6 (zhi gou) i Jg4 (he gu), igła z drenowaniem (osuszaniem). Patrz NAGROMADZENIE.

Xue - krew - blood

Czerwony płyn ciała, który stosownie do tradycyjnych wyjaśnień pochodzi z esencji qi, pochodzącej z pożywienia z żołądka i śledziony, które staje się czerwoną krwią po przejściu transformacji przez odżywczą qi i płuc (powietrza). Krew płynie do wszystkich części ciała i jest zarządzana przez serce. Dzięki działaniu serca i płuc, ona płynie przez naczynia, dbając o odżywienie całego ciała. Wszystkie trzewia i wnętrzności oraz części ciała liczą na odżywczą krew. Serce i wątroba posiadają swoją własną krew, terminy krew serca i krew wątroby oznaczają krew w połączeniu z funkcjami tych dwóch trzewi.

Jing - esencja - essence: to co jest odpowiedzialne za wzrost, rozwój reprodukcję oraz determinuje siłę konstytucji i co jest u mężczyzn fizyczną oznaką w postaci nasienia. Esencja jest złożona z wcześniejszej niebiańskiej esencji (wrodzona esencja), która jest odziedziczona po rodzicach i z trwałej, uzupełnianej przez późniejszą niebiańską esencję (przyswojona esencja) produkowaną z pożywienia przez żołądek i śledzionę. Późniejsza niebiańska esencja jest uważana za tę samą lub pochodną esencji z ziarna i wody, z których qi, krew i płyny są również produkowane. Esencja często jest przytaczana jako esencyjna (prawdziwa qi) qi, a ponieważ jest ona magazynowana przez nerki, zwana jest również esencją qi nerek. Jej funkcje mogą być wywnioskowane z następujących ustępów z pierwszego rozdziału Elementary Questions (su wen): 

"[U mężczyzn] w wieku dwóch ósemek (np. szesnaście lat), qi nerek jest bogata, "niebiańska dziesiątka" rośnie, esencja qi płynie naprzód, yin i yang są w harmonii i [on] może zrodzić potomstwo (...)

W wieku siedmiu ósemek (np. pięćdziesiąt sześć lat) "niebiańska dziesiątka" (tian gui) jest wyczerpana, esencja zmniejsza się, nerki stają się słabe, a ciało gubi swój rytm; (...)

(...) w wieku ośmiu ósemek zęby i włosy wypadają.

[U kobiet] w wieku dwóch siódemek, "niebiańska dziesiątka" (tian gui) wzrasta, kontrolujące naczynia płyną, przejście naczyń jest wypełnione, miesiączka przychodzi zależnie od swojego czasu i ona może urodzić potomstwo (...).

W wieku siedmiu siódemek, kontrolujące naczynia są puste, przejście naczyń słabnie, "niebiańska dziesiątka" jest wyczerpana, ujścia ziemi są przecięte, ciało psuje się i ona nie może dłużej rodzić potomstwa." 

Ten cytat pokazuje jak naturalny rozwój jednostki od narodzin do śmierci oraz zdolność reprodukcji są tłumaczone w terminach esencji qi nerek. Patologia esencji obejmuje wrodzoną niewydolność, późne lub niewłaściwe dojrzewanie, przedwczesną zgrzybiałość lub seksualne i reprodukcyjne dysfunkcje.

Shen - duch - spirit: synonymy: lekki duch, duch serca, duch myśli. 

• (w wąskim znaczeniu), o którym mówi się, że jest przechowywany przez serce, wraca do miejsca serca podczas snu, jest niespokojny w warunkach palpitacji (kołatania) serca, wrażliwy na strach, rozdrażnienie serca, bezsenność i jest zmącony w udarze wiatru lub kiedy patogenne czynniki przenikają osierdzie. Chińskie ogólne pojęcie ducha jest takie, że to jest to, co robi nas przytomnymi i żwawymi podczas dnia, co staje się nieaktywne podczas snu i dlatego koresponduje z angielskim słowem znaczącym w tym sensie psychiczny (pamięciowy) charakter myśli, uczuć i wypowiedzi. Patrz na pozycje spisane poniżej.

Stany lub oddziaływania "Ducha"

ZANIEPOKOJENIE DUCHA SERCA (xin shen bu an)
BEZSENNOŚĆ (shi mian)
ZMĄCENIE DUCHA (shen hun)
ZMĄCENIE SNU (hun shui)
BREDZĄCA MOWA (zhan yu)
UTRATA PRZYTOMNOŚCI (bu xing ren shi)
MÓWIENIE DO SIEBIE (du yu)
BEZDŹWIĘCZNE PORUSZANIE WARGAMI (zheng sheng)
DUCH WYKAZUJĄCY BRAK SWOJEGO MIEJSCA (shen bu shou she)
WZÓR OSIERDZIA (xin bao zheng)
GORĄCO PRZENIKAJĄCE OSIERDZIE (re ru xin bao)
ŚLUZ MIESZAJĄCY OTWORY SERCA (tan mi xin qiao)
PADACZKA (xian)
PSYCHOZA I WYCOFANIE (dian kuang)

Patrz również ESENCJA DUCHA; MYŚL; ODDZIAŁYWANIE. 

• (w szerszym znaczeniu) to to, o czym mówi się, że jest obecne w indywidualnym charakterze zdrowia, w błyszczących oczach, prostej postawie, fizycznej zręczności czystej spójnej mowie. Mówi się o tym, że "jeżeli pacjent ma ducha, on jest w zasadzie zdrowy; jeżeli jest pozbawiony ducha, on jest skazany." Stąd duch traci pożyteczne światło w ciężkich stanach dając dolegliwości. Stany ducha mogą być ukazywane w trzech podstawowych kategoriach: ożywienie, przygnębienie oraz fałszywe ożywienie. 

Ożywienie: Jeżeli pacjent ma błyszczące oczy, prawidłową postawę, klarowną mowę oraz odpowiada spójnie na zapytania, ten stan mówi o posiadaniu ducha, wskazuje, że prawdziwa qi nie jest uszkodzona oraz że dolegliwość jest względnie mało ważna. Mimo że pewne aspekty zdrowia pacjentów mogą być poważnie dotknięte, szybka poprawa może być osiągnięta.

Przygnębienie: Osłabienie esencji ducha (brak psychicznej energii), apatia, nieprawidłowa postawa, apatyczne wyrażanie się, ciemna cera i oczy bez połysku, niski głos, wolna, zatrzymująca się mowa oraz niespójne odpowiadanie na zapytania są oznaką stanu przygnębienia. One wskazują na względnie poważne stany, w których prawdziwa qi poniosła skutki uszkodzenia. Mimo że może być obecne bez krytycznych oznak, radykalna opiek jest konieczna. W sytuacji, gdzie stan przygnębienia jest szczególnie wyraźny, mogą występować oznaki zdezorganizowanej mowy, odrętwienie ducha myśli, karfologia (mimowolne skubanie pościeli w zamroczeniu) oraz ogólne uczucie ociężałości zapobiegające obracaniu się pacjenta w łóżku.

Fałszywe ożywienie: Fałszywe ożywienie powszechnie występuje w trwałej lub poważnej chorobie oraz w ekstremalnie ciężkich przypadkach osłabienia esencji ducha. Jeżeli, nagle, podczas choroby charakteryzowanej przez małomówność, zatrzymywaną mowę i ekstremalnie ciemną cerę, pacjent staje się mocno gadatliwy i jego policzki są zarumienione i wyjątkowo różowe, to jego nowy stan jest określany jako fałszywe ożywienie. Takie stany są niezwykle poważne i nie powinny być mylone z poprawą. Fałszywe ożywienie oznacza poprawę w pewnych psychicznych postawach pacjenta, które nie są odpowiednie do innych aspektów stanu. To jest oznaką, że stan pacjenta wkrótce dramatycznie pogorszy się i dlatego wymaga specjalnej opieki. Patrz również ŻOŁĄDEK, DUCH ORAZ KORZEŃ. Zwraca się uwagę, że słowo duch występuje również w poważnych terminach odnoszących się do oka. Patrz DUCH WODY; DUCH GALARETY; DUCH GAŁKI; DUCH ŹRENICY.(SPIRIT WATER; SPIRIT JELLY; SPIRIT BALL; PUPIL SPIRIT)

Jin ye - cenne płyny - fluids: Wszystkie płyny ciała człowieka, obejmujące płyny (jin), wodniste płyny oraz płyny organiczne (ye), gęste mętne płyny. Termin "płyny" obejmuje wszystkie prawidłowe płynne substancje ciała człowieka. Termin ten odnosi się do płynów rzeczywiście płynących w obrębie ciała człowieka i do potu, śliny, soków żołądkowych, moczu i innych płynów wydzielanych lub wydalanych przez ciało. Główną funkcją płynów jest utrzymywanie odpowiedniej wilgotności wnętrzności i trzewi, ciała, skóry, włosów oraz otworów, nasmarowanych stawów, a także odżywienie mózgu, szpiku i kości. Mimo że odnosi się do pojedynczej istniejącej rzeczy, "płyny" są często różnicowane w dwóch podstawowych formach, jako płyny (jin) i płyny organiczne (ye), po atrakcyjne specyficzne charakterystyki. 

Płyn (jin) odnosi się do takiego płynu, który jest względnie gruby, ruchomy oraz w swej jakości yang, podczas gdy płyn organiczny (ye) wskazuje na gęsty, mało mobilny płyn, w swej jakości yin. Płyn jest przeważnie odnajdywany na zewnętrznej stronie ciała, błonach śluzowych, w wilgotności ciała, skóry, włosów i w otworach oczu, uszu, ust, nosa, a także w innych wilgotnych otworach. Pot i mocz są produkowane z tych płynów. Płyn organiczny jest umiejscowiony głównie we wnętrznościach i trzewiach, mózgu oraz kościach i jest odpowiedzialny za nawilżenie stawów, a także częściowo za nawilżenie skóry. Pomimo różnic, płyn i płyn organiczny są w kształcie pojedynczej rzeczy i są wzajemnie odwracalne (zamienne). Ta różnica jest bardzo często spotykana w patologii, jak w przypadkach uszkodzenia płynów lub płynów organicznych.

Termin "płyn organiczny yin" jest czasami używany zamiennie z płynem organicznym, uwydatniającym swą naturę yin (gęsty, ciężki i względnie nieruchomy). On może również luźno odnosić się do wszystkich odżywczych płynów ciała i takich, które są używane w przeciwieństwie do yang qi. Kształtowanie się, rozdział i wydalanie płynów, wymaga kompleksowych procesów, w których płuca, śledziona, nerki, żołądek, cienkie, grube jelito, pęcherz moczowy i inne narządy grają główną rolę. Elementary Questions (su wen, jing mai bie lun) daje następujący opis:

"Napój (yin, wessany płyn), otwiera żołądek. Następnie jest doprowadzony do śledziony, a potem rozdzielany przez qi śledziony. Następnie przechodzi do płuc, gdzie zapewnia regularne płynięcie przez drogi wodne w dół do pęcherza moczowego. Tym sposobem, esencja wody jest rozdzielana na cztery części przez przechodzenie przez pięć kanałów." 

Tworzenie płynów rozpoczyna się w żołądku, gdzie podstawowa qi (użyteczna część) płynów jest wchłonięta. Następnie, śledziona dostarcza tę podstawową qi do płuc, rozdzielając ją wśród innych narządów. Wyrażenie ukazane w Elementary Questions (su wen, tai yin yang ming lun), że śledziona "poruszająca płyny żołądka" odgrywa atrakcyjną, aktywną rolę w asymilacji płynów. Płuca przez zarządzanie dyfuzją i oczyszczający ruch w dół, gwarantują regularny przepływ wody przez drogi wodne. Funkcją nerek jest "destylowanie" płynu, niesienie czystości i mętności w dół. One odgrywają rolę w rozdzielaniu płynów dookoła całego ciała i są odpowiedzialne za przekształcanie nadmiaru i zbytecznych płynów w mocz, który jest wydalany przez pęcherz moczowy. Jelita są również wciągnięte w absorpcję płynów; np. jelito cienkie. 

Rodzaje Qi:

Yuan Qi - original qi - qi pierwotna: 1. qi źródłowa. 2. Prawdziwa qi.

NB: ten termin nie występował w The Inner Canon (nei jing).

Yuan qi - source qi - źródłowa qi: podstawowy rodzaj qi w ciele, który jest utworzony z kombinacji trzech innych rodzajów: podstawowej qi nerek (essential qi); qi zbóż i wody wywodzącej się z przekształcającej funkcji śledziony; oraz powietrza (wielka qi) wciąganego przez płuca. Źródłowa qi wypływa z nerek (lub bramy życia) i jest magazynowana na polu cynobrowym (dan tian), obszar ciała trzy cale poniżej pępka; osiąga wszystkie części ciała poprzez ścieżki potrójnego ogrzewacza, aktywizując wszystkie narządy. Jest podstawą wszystkich fizjologicznych działań. Wszystkie pozostałe rodzaje qi właściwe dla ciała są rozważane jako będące odzwierciedleniem lub wywodzące się ze źródłowej qi. Źródłowa qi może być pobudzana poprzez punkty źródłowe każdego meridianu. Porównaj z PIERWOTNĄ QI. (Original qi)

Zhong Qi - center qi - prawdziwa qi: 
1. Qi śledziony i żołądka (środkowy ogrzewacz) i innych wnętrzności i trzewi o ile są one wplątane w trawienie i podtrzymywanie czystości oraz usuwanie mętności. 
2. Qi śledziony. Qi śledziony zarządza podnoszeniem, a uszkodzenie funkcji może przyjmować formę pustki śledziony znajdującej odzwierciedlenie w wypadaniu odbytnicy lub macicy. Patrz OPADANIE PRAWDZIWEJ QI (zhong qi xia xian)

Ying Qi - construction qi - qi odżywcza: qi, która formuje krew i płynie z nią w naczyniach, pomagając odżywić całe ciało, jest znana jako odżywcza qi (ying qi). Jak podkreśla The Magic Pivot (ling shu):

"Odżywcza qi wydziela płyny, uwalnia je w naczyniach, przeobraża je w krew, żeby odżywić kończyny i zaopatrzyć wnętrzności i trzewia." Więcej ODŻYWIANIE

Ying - construction - odżywianie: skrót dla odżywczej qi, która jest podstawową qi formowaną z esencji pożywienia i która płynie w naczyniach. Odżywianie jest uważane, że jest aspektem krwi. 

Chin. ying, militarny obóz, działanie, rozwijanie.

Angielskie construction wyraża pierwotny sens ying w medycznym kontekście, odzwierciedlając analogię do państwowej administracji, w której budowa lub zachowanie infrastruktury (różne części ciała) jest łączone z obroną. Również charakter (rong), świetność, chwała, płodność (bujność) są również używane do opisu budowy. Patrz UTRATA PŁODNOŚCI 

Wei Qi - defense qi - obronna qi: qi opisywana jako będąca "gwałtowną, śmiałą i niepohamowaną", niezdolną do bycia opanowaną przez naczynia i dlatego płynąca poza nimi. W klatce piersiowej i brzuchu ogrzewa narządy, podczas gdy na zewnątrz płynie przez skórę i ciało, reguluje otwieranie i zamykanie otworów (np. przewody naczyń potowych) oraz utrzymuje skórę lśniącą i zdrową, w ten sposób ochrania ZEWNĘTRZE CIAŁA i zapobiega inwazji zewnętrznych czynników patologicznych. The Magic Pivot (ling shu, ben zang pian) stwierdza, że 

"obronna qi ogrzewa ciało i rumieni skórę; utrzymuje zaopatrzone otwory i kontroluje ich otwieranie i zamykanie." Jeżeli obronna qi jest w harmonii, skóra jest sprężysta, a otwory są trzymane szczelnie i mocno (w dobrym stanie). 

Narządy Zhang Fu:
Zhang (narządy pełne - miąższowe):

Shen - kidney - nerki: dwa trzewia umiejscowione z tyłu, po obu stronach kręgosłupa; dwie nerki jako pojedynczy, czynnościowy element. Nerka jest wewnątrz, a jej zewnętrze jest zgodne (koresponduje) z pęcherzem moczowym, a którym jest połączone poprzez kanały. W pięciu fazach, ona jest odpowiednia dla wody. 

Nerka zarządza wodą, magazynuje esencję, zarządza reprodukcją, jest korzeniem wczesnego nieba, zarządza kośćmi i szpikiem, ma swoją krew we włosach głowy, otwiera uszy i dwa yin. 

Podstawową funkcją nerek jest przekształcanie płynów w mocz dla wydalenia przez pęcherz moczowy. Stąd, The Inner Canon (nei jing) stwierdza, że NERKI ZARZĄDZAJĄ WODĄ. Inną główną funkcją jest wypowiedzenie w zwrocie NERKI MAGAZYNUJĄ ESENCJĘ.

W wąskim znaczeniu, esencja jest równoważna współczesnym wyobrażeniom męskich i żeńskich gamet, które pojawiają się razem w reprodukcji.

W szerszym znaczeniu, esencja qi nerki jest odpowiedzialna nie tylko za zdolność reprodukcji, ale również za wzrost, rozwój oraz starzenie się ciała. W tym znaczeniu, mówi się również, że NERKA JEST KORZENIEM WCZEŚNIEJSZEGO NIEBA, np. podstawa wrodzonej konstytucji. Wyrażenie "NERKI ZARZĄDZAJĄ KOŚĆMI I SZPIKIEM" może również przyjmować określenie odzwierciedlające podstawową qi nerki, której zdrowie jest odbite w rozwoju jędrności, sile kości u młodych oraz której degeneracja jest odbita we wzroście łamliwości wraz z wiekiem. Patrz również ZĘBY SĄ NADMIAREM KOŚCI.

Wyrażenie "NERKA, JEJ KWIAT JEST WE WŁOSACH [GŁOWY]" odbija się w spostrzeżeniu, że włos jest wskazówką wieku. Nerki zarządzając wodą odpowiadają swojej roli w metaboliźmie wody uznawanym we współczesnej medycynie; jej rolą jest magazynowanie esencji zgodnej (korespondującej) z funkcjami genetycznymi, których współczesna medycyna nie przypisuje nerkom. Częściowe wytłumaczenie, dlaczego reprodukcyjne , jak i moczowe funkcje były przypisywane nerce, mogą być odbite w spostrzeżeniu, że zewnętrzne narządy reprodukcji są połączone z nimi lub moczowymi narządami, co jest odzwierciedlone w zwrocie "NERKI OTWIERAJĄ DWA YIN" (odbytnicę i narządy rodne). Wyrażenie "NERKI OTWIERAJĄ USZY" odzwierciedla się w spostrzeżeniu, że dzwonienie w uszach i głuchota są dokładnie powiązane ze stanem nerki. Nerka jest powiązana z innymi narządami jak przedstawiono poniżej.

Nerka i serce: SERCE I NERKA ODDZIAŁUJĄ WZAJEMNIE NA SIEBIE. Serce jest położone w górnym ogrzewaczu, a nerka w dolnym. Fizjologicznie, serce wiąże się z dolnym ogrzewaczem poprzez nerkę, a nerka wiąże się z górnym ogrzewaczem poprzez serce. Dwa trzewia są wzajemnie od siebie zależne i równoważą się każdy z drugim. Jeżeli ten wzajemny stosunek jest zaburzony, rezultat stanu jest znany jako nieoddziaływanie wzajemnie na siebie serca i nerki, charakteryzowany przez bezsenność, liczne marzenia senne, ból w odcinku lędźwiowym i polucje.

Nerka i płuco: PŁUCO JEST ZARZĄDCĄ QI i NERKI SĄ KORZENIEM QI. Płuco kontroluje oddychanie i zarządza qi całego ciała. Jednakże, qi płuc musi być połączona z podstawową qi nerek do produkcji prawdziwej qi. Stąd jest powiedziane w Jing-Yue`s Complete Compendium (jing yue quan shu), "Płuco jest zarządcą qi, a nerka jest korzeniem qi." Mimo że oddychanie jest funkcją płuca, ona jest pomimo tego aspektem zależnym od nerki. Tylko gdy qi nerki jest wystarczająca może oddechowa qi być skrępowana. Stąd mówi się, że "Nerka zarządza absorpcją qi."

Jeżeli podstawowa qi nerki jest niewystarczająca, ona jest niezdolna do zapewnienia absorpcji qi przez płuco. Ten wynik w niewydolności oddechowej jest charakteryzowany przez krótki oddech i szybkie oddychanie przy małym wysiłku. Takie stany są określane "nerka wykazuje brak absorpcji qi" (uszkodzenie absorpcji qi) oraz "inie schodzi (nie zstępuje) do korzenia." A Thousand Gold Pieces Prescriptions (qian jin yao fang) Sun Si-Miao stwierdza, że 

"Choroba nerki ... będzie występować w pustce qi i uszkodzeniu oddechowej qi." 

Jedynym efektywnym leczeniem w takim przypadku jest metoda uzupełniania nerki podnosząc absorpcję qi.

Nerka i wątroba: WĄTROBA MAGAZYNUJE KREW oraz NERKA MAGAZYNUJE ESENCJĘ; WĄTROBA ZARZĄDZA WOLNYM BIEGIEM; NERKA ZARZĄDZA MAGAZYNOWANIEM. Wątroba i nerki są blisko powiązane. Dwa trzewia mają różnorakie powiązania poprzez kanały, a fizjologicznie są wzajemnie wywołane i równoważone. W klinicznej praktyce, nerki i wątroba są często leczone razem. Powiązania pomiędzy nimi mogą być podzielone w dwóch szerokich aspektach: wątroba magazynuje krew, a nerka magazynuje esencję. Esencja nerki i krew wątroby są wzajemnie wywołane (zrodzone), o których przyczynie mówi się, że 

"Wątroba i nerka są takim samym początkiem (źródłem)." 

Opróżnianie esencji nerek i niewydolność krwi wątroby mogą obie prowadzić do tego, co jest znane jako podwójna pustka yin wątroby i nerki. I odwrotnie, nadaktywność yang wątroby i ogień wątroby są nie tylko szkodliwe dla krwi wątroby, ale mogą również w dalszej fazie rozwoju uszkodzić esencję nerki. Stąd, terapia często obejmuje odżywianie wątroby i wzbogacanie (wzmacnianie) nerki. 

Zarządzanie przez wątrobę wolnym biegiem oraz zarządzanie przez nerkę magazynowaniem są wzajemnie od siebie uzależnionymi, wzajemnie równoważonymi funkcjami wątroby i nerki. Zaburzenia tych funkcji mogą pojawiać się w takich chorobach jak opóźniona menstruacja, obfita menstruacja, brak miesiączki oraz przedwczesny wytrysk nasienia, które są często eliminowane przez połączone leczenie obu narządów.

Nerka i śledziona: Stosunek nerki do śledziony jest wyrażony w jej oddziaływaniu yang nerki na opróżnianie i przekształcanie śledziony-żołądka. Yang nerki, znane również jako "brama ognia życia", reprezentuje motyw siły w procesie trawienia. Niewydolność yang nerek (osłabienie bramy ognia życia) prowadzi do uszkodzenia (osłabienia) funkcji trawienia. To jest znane jako pustka yang śledziony-nerki i jest charakteryzowane przez zimno i ból brzucha, uporczywą biegunkę, biegunkę o wczesnych porach rannych, nie przekształcaniem pożywienia oraz wodnistymi obrzękami (guzami). 

Chin. Dolna część litery shen jest wyrazem ciała rou w jego skróconej formie. Górna część jest wyrażana w skróconej formie jian, oznaczającej siłę i w tym kontekście oznacza jędrność (moc) ciała w okolicy lędźwiowej. 

Fu (narządy puste):

Określenie chińskie	Odpowiednik polski i skrót
Pang Guang	Pęcherz moczowy - Pm
Wei	Żołądek - Ż
Dan	Pęcherzyk żółciowy - Pż
Xiao Chang	Jelito cienkie - Jc
Da Chang	Jelito grube - Jg
San Jiao
	WOJCIECH BUŁA  - ur. 1958

	ADAM KOWALSKI , ur. 1963, naturoterapeuta