W styczniu 2008 roku ukazała się na rynku księgarskim nowa książka z dziedziny ziołolecznictwa i fitochemii Fitoterapia i leki roślinne (Wydawnictwo Lekarskie PZWL), pod redakcją Elizy Lamer-Zarawskiej, Barbary Kowal-Gierczak i Jana Niedworoka. Pozycja cenna i wartościowa zarówno dla absolwentów wydziałów farmaceutycznych i lekarskich akademii medycznych, jak i pasjonatów leczenia ziołami, nierzadko samodzielnie praktykujących tę gałąź medycyny.

Tekst podzielono na cztery rozdziały. Pierwszy porusza zagadnienia starożytnych i tradycyjnych systemów medycznych rodowodowo związanych z Bliskim i Dalekim Wschodem, sygnalizując jedynie ich najważniejsze koncepcje naukowe, pojęcia przewodnie i wybrane przełomowe zdarzenia. W jego dalszej części autorzy omawiają definicję leku roślinnego oraz technologiczne aspekty postaci leku roślinnego.

Rozdział drugi poświęcono fitochemii i farmakognozji. Przedstawiono w nim najważniejsze grupy wtórnych metabolitów roślinnych, mających znaczenie terapeutyczne, prezentując równolegle najbardziej znane i najczęściej stosowane zioła i surowce zielarskie, zawierające w swoim składzie omawiane grupy związków biologicznie czynnych. Poszczególne monografie zawierają na tyle szczegółowe informacje, że w zasadzie każdy może znaleźć w nich coś najbardziej dla siebie interesującego. Są tam dane o pochodzeniu i występowaniu rośliny macierzystej surowca, jego składzie chemicznym, działaniu farmakologicznym, wskazaniach do stosowania, interakcjach, objawach niepożądanych i przeciwwskazaniach, jak również o przetworach galenowych i dostępnych obecnie preparatach fabrycznych, a nawet ciekawostki historyczne, językowe czy ogólnie użytkowe. Zwraca uwagę dobrze opracowana strona farmakodynamiczna, czy to w obrębie poszczególnych podgrup fitochemicznych, czy też opisów surowców zielarskich.

W rozdziale trzecim mamy okazję spojrzeć na zioła i leki roślinne z terapeutycznego punktu widzenia. Przyjęty tu internistyczny podział materiału, wprowadza czytelnika w arkana fitoterapii, m.in. schorzeń układu nerwowego, sercowo-naczyniowego, moczowego, oddechowego i pokarmowego, zaburzeń metabolicznych i odpornościowych, czy wreszcie chorób skóry, kobiecych, geriatrycznych i reumatycznych. Obok monografii wielu surowców zielarskich znajdują się tu również obszerne informacje na temat preparatów gotowych, dostępnych w Polsce w aptekach i sklepach zielarskich. Także w tym rozdziale czytelnik odnajdzie farmakognostyczne monografie zbiorowe surowców lub związków chemicznych, które autorzy świadomie umiejscowili w tym miejscu książki, jako uzupełnienie lub wprowadzenie do omówienia określonej grupy chorób. Rozdział trzeci zamyka przegląd najczęściej spotykanych interakcji leków syntetycznych z roślinnymi.

Czwarty i zarazem ostatni rozdział prezentowanej publikacji skupia się w całości na różnorodnych aspektach toksykologii roślin leczniczych. Uwzględniono między innymi problemy hepato- i nefrotoksyczności, neuro- i kardiotoksyczności oraz gastrotoksyczności. Omówiono także zagadnienia zatruć w wyniku omyłkowego lub nadmiernego spożycia ziół leczniczych, alergii fitogennych oraz toksyczności roślinnych środków uzależniających.

Fitoterapia i leki roślinne to książka ciekawa, bogate źródło informacji naukowej i wciągająca lektura. Może stanowić doskonałe repetytorium dla farmaceutów, podręcznik dla lekarzy wykorzystujących w swojej praktyce leki ziołowe oraz przystępne kompendium wiedzy dla amatorów zielarstwa i ziołolecznictwa.
 Gorąco polecamy.